Sint en Piet gaan hard méé met hun tijd: van schimmel tot bulldozer en parachute

Verschenen nov 2017 © Jan Hertoghs

Stel aan tien mensen de vraag hoe de Sint aankomt en je zal de antwoorden “boot” en “paard” krijgen, soms aangevuld met “koets”. Een enkeling zal ook “huifkar” zeggen. Die kar wordt immers obligaat getrokken door een paard, en dat dier behoort al decennia tot het patrimonium van feestelijke transportmiddelen.
De realiteit is echter dat het hoefgetrappel stilaan verdwijnt en dat de de Kindervriend en Zijn Knecht een disruptieve technologische evolutie hebben ondergaan: steeds meer worden ze in gedurfde vervoermiddelen gedwongen.
De Sint arriveerde al te land en ter zee, maar opeens moet iemand  gedacht hebben: waarom komt ie niet door de lucht?! Pausen, presidenten en alle andere grote vedetten verplaatsen zich toch ook zo?! En aldus geschiedde ook met de Sint. In Pittem (2002) ging hij te laat arriveren met z’n paard en koos hij “voor de snellere helicopter”. Ook in het Oost-Vlaamse Nokere en het Kempense Balen kozen de basisscholen voor de heli. Wat in Balen (2006) toch een geweldige ommezwaai was, want daar opteerde het oudercomité in de  eerdere jaren nog voor “een bus, paard en kar, en een tractor annex hooiwagen".

In Mol-Achterbos (2012) was een helicopter verwacht, maar was er allicht te weinig geld. Aan de vele naar de lucht starende kinderen werd volgens Gazet Van Antwerpen verteld dat De Goedheilige “vanwege motorpech een noodlanding had moeten maken in een weide”. Een boer met een tractor bracht hem naar de ongeduldige schooljeugd.
Ook in Lichtervelde en zelfs in het botenrijke Oostende kwam de Sint al aan per tractor. Een evolutie die ze bij de Boerenbond al langer zagen aankomen: ook in die middens is het paard inmiddels verdrongen door de mechanische trekker.
Motoren zijn gewoon niet meer weg te denken bij een intrede. Vaak zijn het personenwagens met enige allure (oldtimer, limousine, cabrio) maar in Berchem (2001) had die motor een propeller en twee vleugels. De Sint landde per vliegtuig op de nabije luchthaven van Deurne wat voor Agalev-Berchem een stap te ver was: "De Sint zou beter kiezen voor bus, tram of trein.”

Riksja
Eigenlijk arriveert de Sint op best veel plaatsen met de trein. Zowat sinds 2006 komt dat volwassen elektrisch speelgoed meer en meer in aanmerking in gemeentes die een station hebben: Bornem, Boechout, Hove, Leuven, Lissewege, Roeselare, Tielt, Tienen en Wervik. De stad Zottegem heeft zelfs een jarenlange treintraditie. De plaatselijke stationschef wist in Het Laatste Nieuws ook nog te melden dat er “elke dag” een pendeltrein is tussen Spanje en Zottegem “met haltes te Parijs, Rijsel en Gent-Sint-Pieters”. Een NMBS-informatie waar  weinig volwassenen geloof aan zullen hechten. Zottegem is een geval apart: daar had de Sint vorig jaar een gevolg van 99 pieten en zes praalwagens.
Ook Waarschoot (2009) had een aankomst per trein. Het heette daar dat “de Sint en zijn pieten voor het openbaar vervoer kozen”. Dat duurzame aspect komt vaak aan bod, zeker in basisscholen. In Diepenbeek, Hamme, Essen, Tielt en Turnhout kwamen Sint en Piet met de fiets naar de school, of zelfs met de bakfiets. In de gemeenschapsschool van Avelgem arriveerde de Sint per riksja (2008). Aan Het Laatste Nieuws verklaarde de directeur dat de school “de milieuzorg hoog in het vaandel draagt”, vandaar het milieuvriendelijke vervoermiddel. De riksja werd getrokken door Zwarte Piet, die zodoende ook het neokoloniale aspect hoog in zijn vaandel voerde.
Met fietsende sinten en pieten komt men in schoolmiddens automatisch uit op verkeersopvoeding. In Brecht (2015) moesten de fietsende pieten zelfs vluchten voor de politie “omdat ze geen fluohesje droegen”. Dat de politie bij zo’n onschuldig Sintenbezoek optreedt, is verwonderlijk, maar ook elders zijn er opvallende combiregelingen. In Wetteren en Scheldewindeke zat de Sint eveneens in een combi en wijl de sirene loeide en het zwaailicht zwaaide moest hij toezien hoe een snelrijdende Zwarte Piet politioneel “werd geflitst”. Na die interventie kwamen de schooldirecteur en de politiecommissaris gezamenlijk pleiten voor een betere naleving van de zone 30 aan de schoolpoort. De Sint is politiek en politioneel correct geworden.    

Parachute
“Sinterklaas laat zien dat hij meegaat met zijn tijd”, schreef de correspondent van Het Nieuwsblad, want in Evergem kwam De Gemijterde aanrijden in een trike (= driewielige motorfiets). Elders kwam de Sint met een Vespa, een Honda-motor, en op drie plaatsen verscheen hij ook al op een motor met zijspan. “Een originele verrassing”, schrijven de kranten, “een hilarisch gezicht.” 
De motorisering én het stuntgehalte zetten zich in elk geval door, want Sint en Piet zijn al vaak op een brandweerwagen gesignaleerd (Genk, Heusden-Zolder). In de gemeenschapsschool van het West-Vlaamse Spiere-Helkijn durfde  Zwarte Piet niet meer van het schooldak ”tot plots de Sint kwam aangereden met een brandweerwagen en de grote ladder.” In een Brugse lagere school (2006) zaten wel twintig pieten op het dak. Die "moesten met een hoogtewerker naar beneden worden gehaald”.

Ook op het water moet gestunt worden. Zo had de jeugdraad van Zomergem het plan opgevat om pieten op jetski’s in te zetten bij de Sint-intrede (2001). Enig probleem: de vaarroute ging door een stiltegebied en dus verbood de politiecommissaris die jetski-deelname: “Dat is alsof de Sint mij zou vragen om voor één keer tegen 200 per uur over de snelweg te mogen, dat zou ik evenzeer verbieden.” Om een lang verhaal kort te maken: de commissaris moest inbinden en de Sint arriveerde in het wildschuimend zog van jetski-pieten. In Zele (2006) was er eenzelfde spektakel, “soms botsten de jetskiënde en waterskiënde pieten bijna op elkaar of tegen de boot van de Sint.”
Vanwaar die toenemende zucht naar stunt-en vliegwerk? Ligt het aan de kinderen die geen ontzag meer hebben voor een man met een trage schimmel? Of ligt het aan de volwassenen die denken dat de kinderen-van-tegenwoordig gepaaid moeten worden met technisch geraas? Een hedendaagse Sint mag in elk geval geen bange wezel zijn. In Lummen (2010) werd de Sint in een helicopter verwacht. Het had gesneeuwd en de kinderen hadden “een kruis geruimd” zodat de piloot wist waar te landen. Maar het “barre weer weerhield hen en dus sprongen Piet en Sint met een parachute naar beneden. De Sint kwam echter op het dak van de kapel terecht en de onderhoudsploeg van de basisschool moest hem met de langste ladder eraf halen.”
Toch wel een tikje heftiger dan een boot die met wat ouwe stoom uit Spanje wéér aankomt. 
In Halle is een middelbare school waar de directie de Sinterklaasfiguur nog hip wil houden voor de middelbare scholieren (12-18).  Daar is de Sint al gearriveerd met een quad, een pocketbike, en een “zware moto”. In 2011 werd hij op de speelplaats gedropt via de laadbak van een hoge bouwkraan. “Om de spanning erin te houden viel Zwarte Piet vanop grote hoogte uit de bak, het bleek gelukkig een lappenpop”.
Het wachten is op een Sint per bulldozer wilde ik schrijven. Maar wat zie ik in een Youtube-filmpje?! Sint en Piet die in Wilsele arriveren op de schep van een bulldozer. In Lennik (2007) kwam hij "vanwege de slijkerige wegenwerken" al aan per graafmachine.
Het wachten is op de hulp van het leger. Zie ginds komt de tank. Zie ginds komt de 1evende kanonbal.