Over de doden , en dan zeker over de hele oude Britse doden, niets dan goeds. Zelf had ik het niet met de Queen, met dat Britse koningshuis en dat amper tanende Britse megalomane gedachtengoed van de Grote Natie. Ik heb als manifestant ook één keer het bezoek van Hare Koninklijke Handtas aan Brussel helpen verstoren (november 1980 - zie onderaan dit artikel).
Vandaar m’n leedvermaak toen ik van Ryan Parry (26) hoorde. Hij was de Britse undercover reporter die erin slaagde om met knullige geloofsbrieven toch twee maanden lang in Buckingham Palace te werken: als lakei voor de Queen en de Britse koninklijke familie. In het najaar van 2003 bracht The Daily Mirror zijn verhaal ; het haalde de koppen van alle kranten en tv-journaals in de wereld. Zelf weigerde hij elk interview. Na maandenlang aandringen maakte hij één uitzondering.

Humo 2004 © Jan Hertoghs

“Hé, dat is dezelfde mevrouw die op de bankbiljetten staat!”

Parry hoorde bij de directe entourage. Hij diende ontbijt en koffie op, reed achterop gulden koetsen en liet ook de koninklijke schoothondjes uit. Hij heeft na zijn eigen relaas nooit een interview toegestaan, ook niet aan de Britse pers, maar na maanden aandringen zit hij -exclusief- in dit Londens hotel. We drinken lager, praten over zijn club Manchester United en natuurlijk over zijn avontuur in Buck Palace. Hij zag niet alleen hoe tien mensen nodig zijn om haar namiddagthee te serveren, hij kan het ook navertellen dat hij een bankbiljet en een postzegel in levende lijve heeft gezien.

Speelde je al lang met het idee om Buckingham Palace te nfiltreren?
"Helemaal niet. Het idee is me komen aanwaaien. Ik had vorige zomer een undercover reportage gemaakt in Wimbledon, ik had het op een heel simpele manier tot persoonlijke escorte gebracht van topspelers als André Agassi en de zusjes Williams, en dat verhaal had heel wat stof doen opwaaien in de media en in de sportwereld. Je wordt er ook op aangesproken door collega's, en zo kwam onze royalty reporter Jane Kerr met de vraag of ik al eens op de website van Buckingham Palace had gekeken? Ze had vacatures gezien voor allerlei huishoudpersoneel, en ze dacht dat het iets voor mij kon zijn. Ik was stomverbaasd. Je verwacht vacatures voor tuinmannen en suppoosten, jobs die vér van de royals af staan. Maar nee, ik zag dat ze evengoed butlers, chauffeurs en lakeien vroegen, personeel dat van heel dichtbij met de koninklijke familie te maken heeft.
En dat stond zomaar onder het kopje: Personeel Gevraagd?
«De website is in feite bedoeld voor toeristen die alles willen weten over de geschiedenis van het paleis, de bezoekuren, en hoe je er geraakt met de metro. Maar er is ook een balkje Recruitment en toen ik dat aanklikte zag ik al die jobomschrijvingen staan met de kwalificaties die nodig waren. Het zag er prachtig uit, met mooie foto's van hoe het personeel erbij liep in dat uniform, en wervende beschrijvingen van wat ze de hele dag deden (De vacatures waren toen te vinden op de site www.royal.gov.uk)
Iedereen ter wereld kan dat inkijken en solliciteren? Of zijn de jobs alleen voor Britse staatsburgers?
«Iedereen kan solliciteren! Toen ik er was, ben ik een Nederlander en een Canadees tegengekomen.
Viel je meteen op die job van footman (=lakei)?
«Ja, omdat ik wist dat een lakei in close contact komt met de koninklijke familie. Tegelijk vond ik dat natuurlijk hoog gegrepen, want waarom zouden ze mij aannemen? Er zouden nog hopen kandidaten zijn. Ze zouden mij wel heel gauw ontmaskeren. Och, ik kon wel honderd redenen verzinnen waarom ik de job niét zou krijgen, maar ik heb toch maar geprobeerd. Ik heb de sollicitatie online ingevuld en twee dagen later kwam er al een telefoontje van het paleis om me uit te nodigen voor een gesprek.

Heb je je daarop voorbereid? Heb je met ex-personeel gesproken om zo goed mogelijk aan het profiel te beantwoorden?
«Ik heb met niemand gesproken, zelfs niet met collega Jane Kerr. Mijn filosofie bij zo'n undercoverwerk is: keep it simple. Je hoeft je niet anders voor te doen, je hoeft geen scenario in elkaar te boksen van wat je best zou zeggen en hoe je je best kan gedragen, want dan maak je het lastig voor jezelf. De enige gedachte moet zijn: ik zou die job heel graag doen, en dat moet van je afstralen. Ik moest natuurlijk wel verbergen dat ik vier jaar journalist was geweest, dus heb ik opgegeven dat ik de voorbije vier jaar als office manager in een verfbedrijf had gewerkt. Wat niet zo'n grote leugen was, want dat verfbedrijf is van mijn vader (lacht).
Je vader zat mee in het complot?
«Niet helemaal. Toen ik hem vroeg of ik zijn bedrijf als cover mocht gebruiken, was hij niet bepaald enthousiast, maar hij liet me doen zolang ik maar niemand van zijn bedrijf als échte referentie-persoon liet opdraven. Ik heb dan een manager verzonnen die ze konden opbellen op een gsm-nummer. Dat gsm-nummer was van mij, ik had het op voice mail ingesteld, en van zogauw er telefoon binnen liep van het paleis, schakelde ik een andere reporter in en die belde dan terug als "manager van het verfbedrijf". Maar het paleis moest niet veel van 'm weten, ze vroegen alleen om een standaard- referentieformulier in te vullen, en dat was het dan.

Cafépraat

Je had een referentie. Je was zogezegd kelner en bar manager geweest van een pub in Anglesey (North Wales). Maar in werkelijkheid had je daar als jobstudent de lege glazen naar de toog gedragen. Had je die pub gebrieft dat er telefoon kon komen?
«Helemaal niet. Maar ik wist dat de pub enkele jaren tevoren een andere eigenaar had gekregen, dus ik rekende erop dat ze daar zouden zeggen "het kan zijn dat die Parry hier gewerkt heeft, maar we weten het niet". Die scène in het café moet echt lullig zijn geweest. Op een dag belt een dame van de personeelsdienst van het paleis, ze vraagt of iemand mij daar kent, en het meisje achter de toog heeft dan door het café geroepen "of iemand Ryan Parry kende"? Aan de toog zat een klant die mij toevallig kende, die heeft dan aan de telefoon verklaard dat hij me kende, en dat was het. Meer hebben ze niet gevraagd!
Ben je al terug geweest in de "Parciau Arms"? Heb je die klant nog gesproken?
«Toen het verhaal in alle kranten stond, heb ik gebeld om te weten wie het was en als ik deze zomer mijn familie bezoek in Anglesey, ga ik die gast zeker en vast trakteren.
Je hebt ook een docent van de univ in Manchester als referentie opgegeven. Was het een echte docent of een falsaris?
«Een echte. Hem heb ik wel gebrieft. Ik zei hem dat hij over mij als student mocht vertellen maar dat hij vaag moest blijven over de studierichting die ik gevolgd had. Hij mocht dus niet zeggen dat ik journalistiek had gestudeerd (lacht). Maar het paleis heeft hem nooit gebeld. Nog sterker. Mijn ene docent ging met vakantie, dus ik moest een tweede briefen. En hém hebben ze een referentieformulier gestuurd en hij heeft daarop -per ongeluk maar naar waarheid - geschreven dat ik sociologie en media had gestudeerd. Terwijl op mijn CV stond dat ik sociologie en management had gestudeerd. Ze hadden het dus zwart op wit, maar ze hebben het niet eens opgemerkt.
Later is gebleken dat de personeelsdienst van het paleis alleen maar op het Internet hoefde te kijken om je als journalist te ontmaskeren. Zijn ze bij de jobinterviews dan nooit achterdochtig geweest?
«Nee. Want voor hen zat iemand die er deftig uitzag, en die enthousiast was over de nieuwe job die hem mogelijk te wachten stond. Ik had ook weinig of niets te verbergen. Oké, ik was journalist. Maar ik héb in een pub gewerkt, ik kén iets van service en omgaan met klanten. En ik héb ook in het verfbedrijf van mijn vader gewerkt, ik weet dus hoe die business in elkaar zit. Kortom, ik heb daar niet botweg zitten liégen. En voor de rest was alles correct: mijn naam, geboortedatum, naam van mijn ouders, naam van mijn vriendin. Ja, ook dàt moest ik opgeven en dat was meteen een "alibi" voor mij. Ik zei dat ik een job in Londen zocht omdat mijn vriendin daar was gaan wonen en ik dichter bij haar wilde zijn. Dat klonk als de perfecte uitleg voor mijn carrièrewissel.

Fuck off!
Spookte dat niet in je achterhoofd terwijl je solliciteerde: eigenlijk ben ik reporter!
«Nee. Ik ben op dat ogenblik honderd procent Ryan Parry die lakei wil worden en daarom kom ik ook geloofwaardig over. Die mensen moesten mij trouwens niet ontmaskeren, die moesten inschatten of ik in aanmerking kwam om een toegewijde lakei te zijn. En volgens hen kwam ik in aanmerking, maar ze zegden wel: "Het kan nog zes weken duren eer je mag beginnen want nu gaan ze een security check op je doen". Dàt was een zenuwslopende periode, want ik wist dat mijn dossier zes weken bij de Royal Protection Unit van Scotland Yard ging liggen. Maar ook zij hebben alleen maar gecheckt of ik een blanco strafregister had en of ik nergens "gelinkt was met terroristische activiteiten", en daarna hebben ze mee het licht op groen gezet. Dat was toch wel pover van ze om alleen mijn gerechtelijk verleden te checken. Je kan iemand toch ook checken op zijn kredietwaardigheid ?! Neem dat ze mij twee minuten financieel hadden doorgelicht, dan hadden ze direct gezien dat ik op de loonlijst van The Daily Mirror stond.
Toen je door de personeelsingang van het paleis binnen stapte, riep heel je binnenste dan yes!yes!yes! ?
«Zo triomfantelijk voelde ik me niet. Ik zie me daar nog in mijn kamertje arriveren met mijn kleine tv en cd-speler, en mijn eerste gedachte was: Oh my God, what am I doing?! Maar de volgende dag ging de bal gewoon aan het rollen. Ik ben op een zondagavond aangekomen en op maandag kreeg ik the grand tour of the palace. Dat was héél surrealistisch. De week tevoren ben je nog het burgermannetje dat op een krant werkt en ineens loop je daar door de koninklijke vertrekken, je ziet de slaapkamer van de Queen en van de rest van de familie, je ziet hun badkamers, hun privé-zwembad, maar ook de massieve kelders, de grote keuken, het voorraadmagazijn, een hele hoop plaatsen die de royals misschien zelf nog nooit van binnen gezien hebben. Dat was fascinerend. Net zoals de eerste keren dat ik de Queen daadwerkelijk in haar kamer had gezien. Ineens drong het tot mij door: hé, dat is dezelfde mevrouw die op de bankbiljetten staat. Haar portretje zit in mijn portefeuille (lacht)!
Heb je daar lang rondgelopen met dat "Alice in Wonderland"-gevoel?
«Nee, ik was daar heel gauw op mijn gemak, ik had heel vlug zoiets van: oké, ik ben nu lakei, zeg maar wat ik moet doen vandaag. En zo ben ik in die dagelijkse routine gerold. Als lakei is onze taak: ter beschikking staan van de koninklijke familie. Of het nu om koffie, kranten of het opdienen van het ontbijt gaat. We dienden ook niet alleen Queen Elizabeth en haar man prins Philip, in die koninklijke vertrekken wonen ook nog: prins Andrew (de ex van "Fergie",jh) , prinses Anne, de earl en gravin van Wessex, en prinses Alexandra ,een nichtje van de Queen. Ik zat dus letterlijk met mijn neus op de royals.
Hoe stond het personeel tegenover hun koninklijke broodheren? Waren ze uiterst loyaal of ook sarcastisch en cynisch over dat soort feodale besteding van belastingen?
«Praktisch iedereen die daar werkt, is royalist en heeft een diep respect voor de koninklijke familie. Het zijn mensen die de royals echt willen diénen. Maar af en toe hoor je natuurlijk wel wat schampere opmerkingen. Vooral prins Andrew werd gevreesd omwille van zijn hoekig karakter én zijn ochtendhumeur. Als ze bij hem 's morgens de gordijnen open trekken, dan krijgen ze al eens een "fuck off, I'm sleeping!" toegebeten. En ook prinses Anne kan uit de slof schieten. Een hoofdlakei die zich in iets vergist had, kreeg "you fucking incompetent twat (="jij verdomde lompe zak") uit haar koninklijke mond te horen. Het zijn ook maar mensen natuurlijk.

Tupper Class
Was het makkelijk werken als reporter?
«Ja. Ik ik moest gewoon mijn ogen en oren de kost geven en àlles wat ik zag en hoorde, was great copy. Als lakei heb je altijd een blocnootje bij je, dus ik kon tussendoor wel wat korte notities maken. 's Avonds schreef ik die uit en de tekst stuurde ik met de post naar mijn flat. Ik heb nooit tekst laten slingeren op mijn kamer, ik wilde het risico niet lopen dat ze me betrapten. En wat de foto's betreft, ik heb acht weken rondgelopen met een kleine digitale camera in mijn bovenzakje, dat "derde oog" heeft ook heel veel gezien. Om nog meer bewijsmateriaal te hebben, maakte ik per gsm soms afspraken met een fotograaf van de Mirror. Ik zei hem op welk tijdstip ik op het balkon van het paleis zou staan, en dan stond hij tussen de toeristen om foto's van mij te maken.
Op sommige foto's sta je ook achterop een vergulde koets!
«Dat was een fantastische belevenis, en als beginnende lakei krijg je die gelegenheid maar eens om de zoveel weken. Er is dan een audiëntie waarvoor je VIP's moet oppikken en wij hadden de ambassadeur van Portugal aan boord. Je draagt dan een soort gala-livrei: een zwarte hoge hoed met goudbrokaat en een prachtige scharlakenrode mantel om de schouders, en zo rij je langs rijen en rijen van honderden toeristen, je hoort ze opgewonden praten, je ziet al die camera's die op je gericht worden... ik zit nu in honderden fotoalbums over heel de wereld (lacht). En natuurlijk zoemt het dan in je hoofd, if only they knew!
Als lakeien moesten jullie de tafel steeds in eenzelfde patroon dekken: elk bordje, potje, lepeltje heeft zijn gemillimeterde vaste plaats.
«De oudere lakeien kennen dat patroon vanbuiten, maar als nieuweling krijg je een soort lastenboek in handen waarin al die handelingen tot in het detail beschreven staan.
Was je niet verrast dat de Queen en prins Philip hun cornflakes en suiker uit Tupperware-potjes scheppen?
«Op het moment dat ik die foto nam, enkele minuten voor ze aan tafel zouden gaan, was ik meer begaan met de kwaliteit van de foto dan met de kwaliteit van het tafelgerief (lacht). Maar ik merk nu wél dat dàt detail het meeste ophef veroorzaakt omdat het zo onverwacht doordeweeks is. De Queen heeft Tupperware op d'r tafel! Onze concurrent The Daily Mail heeft die ene foto van ons gekocht: veertigduizend pond (= ca 6O.OOO euro of 2,4 miljoen Bfr) hebben ze ervoor betaald om dat Tupperware-stilleven op hun cover te kunnen zetten.

Koffie komt zo!

Je bent dicht bij haar geweest, maar je hebt wel niet met de Queen gesproken.
«Dat voorrecht komt toe aan haar persoonlijke kamerdienaar. Ik liep door de gang waar de koninklijke vertrekken zijn, ik kon haar zien, ik kon haar horen spreken en telefoneren, maar als lakei sta je op de tweede rij. Wij moesten er gewoon voor zorgen dat het de royals aan niets ontbrak. Als de koningin een krant wilde, dan ging ik 'm halen in de postkamer en dan gaf ik 'm aan de kamerdienaar, en hij gaf dat dagblad dan aan haar. Dat was de regel. Op haar weekendverblijf Windsor Castle hebben we ooit twee en een half uur lang met tién man personeel zitten wachten om haar afternoon tea te serveren. Het gaat 'm dan om een zilveren koffiepot met wat koekjes en scones, maar die gaat ze natuurlijk zelf niet halen. Wij waren daar paraat met twee keukenchefs om de koffie te maken en de koekjes te bakken, twee butlers die instaan voor het servies en het zilverwerk, één meid om de koffie van de koffiemachine in een zilveren thermos te gieten, twee knechten om de koffie en de koekjes uit de keuken te dragen, en dan pas was het aan ons. Een andere lakei en ikzelf moesten twintig meter stappen om alles tot aan haar kamer te brengen en dan nam de kamerdienaar het over. Hij deed acht stappen met het dienbord en hij schonk de koffie effectief in haar kopje. Zelfs de geringste handeling vergt een vloot aan personeel.
Het paleis staat in het centrum van Londen, maar had je het gevoel in een andere tijd te leven?
«Completely! Het is een andere tijd, een andere wereld, een andere planeet. Soms moest ik drie dagen aan een stuk daar zijn, je werkt, je gaat slapen, je werkt opnieuw, en als je daar dan buiten stapt, dat is een schok. Die moderne buitenwereld lijkt wel lichtjaren daarvandaan.
De koningin lijkt anders wel oog te hebben voor die buitenwereld. Soms zit ze vanuit het venster naar de duizenden toeristen te kijken.
«Dat is in Windsor Castle. Daar is één kamer waarvan één klein venster uitzicht geeft op de hekkens en soms gaat ze daar inderdaad in de zetel zitten om naar "haar" toeristen te kijken. In Windsor Castle moest ik haar tv-hoekje installeren, de afstandsbediening steeds links van de zetel, en daar zag ik ook welke tv-programma's ze volgt. Op zaterdagavond keek ze achtereenvolgens naar de populaire soap EastEnders, dan naar The Bill, een politiefeuilleton, en tenslotte naar Kirsty's Home Videos. Dat laatste is een nogal platte vertoning, met amateurs die allerlei stoten uithalen voor de camera, broek afsteken, bloot gat laten zien en zo (lacht). Ja, niets menselijk is haar vreemd.

De voetbalploeg van het paleis

Een Frans magazine bracht het verhaal onder de titel: welkom in Buckingham Palace, waar het personeel behandeld wordt als honden, en waar de honden behandeld worden als koningen.
«Je wordt natuurlijk niet behandeld als een hond, maar het is wel correct dat je een karig loon krijgt om twaalf uur per dag te werken (Het bruto bedrag is 11.880 pond per jaar en na afroming van kost en inwoon blijft er nog 9.338 pond over. Dat komt ongeveer neer op een goeie 46.000 fr per maand, = 1150 euro). Die inwoon is niet om over naar huis te schrijven: het is een kamer in Engels-Spartaanse stijl met enkel een bed, een kast, een schrijftafel en een lavabo. Douches en toilet zijn gemeenschappelijk en bevinden zich op de gang.
Dat die honden als royals behandeld worden, dat klopt wel. Ik zei je dat de koningin 's namiddags van warme scones houdt. Wel, die scones zijn niet voor haar, ze breekt ze gewoon in stukken en ze voert ze aan haar corgi's die kwispelstaartend onder de tafel zitten. Dat is natuurlijk wel schabouwelijk dat twee keukenchefs daarvoor hun uiterste best hebben moeten doen.
Je staat ook op een foto terwijl je die honden uitlaat.
«Dat was eigenlijk de taak van de speciale hondenknecht. Maar hij heeft me een keertje laten doen en ik heb dan aan een collega-lakei gevraagd om een fotootje van mij te nemen.
Vond die collega dat niet verdacht?
«Ik zei dat het voor mijn moeder was (grijnst). Dat begrepen ze best: toen zij d'r pas waren, hadden ze ook een fotootje voor thuis laten nemen. En ja, ik heb me wel schuldig gevoeld dat ik die collega bedroog en dat het niet voor mijn moeder was maar voor de cover van de krant. Als ik in die privé-vertrekken foto's stond te maken, dacht ik anders, dan dacht ik: het is voor jullie eigen goed, al wat ik hier doe is bewijzen dat jullie veiligheid een zeef is. Was ik een terrorist, dan had ik een bom kunnen planten, of vergif in hun eten kunnen doen, ze waren gewoon heel kwetsbaar.
Personeel loodst soms vrienden en familie binnen om stiekem een kijkje te nemen.
«Dat klopt. En zo raken die bezoekers wel eens op plaatsen waar het niet mag, maar bezoek is op zich wel toegelaten. Sommigen wonen daar immers maanden aan een stuk, het is hun thuis, en dus mogen ze bezoekers vragen. De procedure is dat je hun naam vierentwintig uur van tevoren opgeeft zodat ze gescreend kunnen worden. Maar ik vernam dat de veiligheidsdiensten van het paleis en van Windsor Castle haast niemand screenen en dat ze gewoon voortgaan op de goeie reputatie van de aanvrager. Maar stel dat zo'n butler of lakei zich laat omkopen, dan hou je toch opendeur voor terroristen?! Al die bezoekers die er kwamen, werden ook niet gefouilleerd, er was zelfs geen detector, dus wapens binnenbrengen was een koud kunstje. Ja, die laksheid in verband met bezoekers was misschien wel de grootste lacune in de veiligheid.
Het paleis telt meerdere honderden werknemers. Maar is het ook een echte werkvloer met feestjes, geroddel...
«Och ja, d'r cirkuleerden verhalen over nachtelijke booze parties, over zat worden, over personeel dat had liggen vrijen in de sjieke zalen waar de recepties en de audiënties gehouden worden. Dat paleis is als een groot bedrijf met veel verschillende mensen die er werken: lakeien, butlers, meiden, knechten, onderhoudstechnici, hoveniers, militairen, politiemannen; dan zijn er nog de conservators, de gidsen voor de toeristen, de suppoosten, de ticketverkopers, de voorlichtingsdiensten. Er is zoveel personeel dat ze zelfs een voetbalploeg hebben: ik heb nog met ze meegespeeld!
Ze heten toch niet The Royal Buckingham Palace FC?
«Nee, ze heten The Royal Household FC en ze spelen op een terreintje nabij Kensington Palace. Het gekke is dat ze in zo'n liefhebberscompetitie zitten met allemaal ploegen die verbonden zijn aan kroegen en fish & chips-shops. Dus ik denk niet dat de Queen ze al heeft zien spelen.

CIA voor schut

Je had de job zo snel te pakken omdat er een groot verloop van personeel is. Waaraan ligt dat verloop?
«Sommige zitten daar "voor het leven". Maar de meesten houden het na enkele jaren al voor bekeken. Dat ligt deels aan het lage loon en de lange uren, maar anderzijds is het ook een springplank naar een betere job. Als je op je CV kan schrijven dat je in Buckingham Palace hebt gewerkt, sjonge, dan gaan de deuren voor je open. Zeker in de States of in de Arabische emiraten, daar hebben ze genoeg rijk volk wonen dat flink wil betalen voor een butler of hovenier "van de Queen".
Je schrijft: I was walking into the heart of the British monarchy. En je bent echt de alleréérste sinds eeuwen om daar te infiltreren en foto's te maken. Denk je dan bij jezelf: nu schrijf ik geschiedenis?
«Nee, zo "historisch" zag ik dat niet. Ik besefte wel dat het een wereldwijde scoop kon zijn, maar ik besefte evengoed dat het slecht kon aflopen. Zo heb ik de eerste twee weken voortdurend met de schrik gezeten om betrapt te worden. Het was niet zozeer de vrees dat de politie me zou komen arresteren, dan wel de angst om met té weinig materiaal naar huis te moeten komen en geen big story te hebben. Maar na die twee weken had ik genoeg stof, en toen kwam op de koop toe het bericht dat Bush naar Buckingham Palace ging komen. Dat wisten we niet vooraf, maar dat was voor ons de kers op de taart natuurlijk. Je zag het al in de headlines : the president of the Free World en in zijn buurt: Onze Reporter! Toen ik begon, dachten we aan een maximum van drie weken verblijf, maar omdat Bush ging komen ben ik nog eens vijf weken extra gebleven.
Waarom ben je niet gebleven terwijl Bush dààr was?
«De hoofdredactie vond het niet opportuun omdat de story dan pas zou gepubliceerd zijn na het vertrek van Bush. Nu ben ik gebleven tot op het laatste moment en nu konden we het uitbrengen terwijl Bush nog in het land was. Door zijn aanwezigheid kwam het verhaal in een nog scherper daglicht te staan. Later heeft de politie die me verhoorde gezegd dat ik er heel goed aan heb gedaan om te vertrekken. Was ik gebleven en was ik in de buurt van Bush geraakt, dan had ik niet alleen de Britse veiligheidsdiensten maar ook de CIA voor schut gezet. Want zij hadden zogezegd al het personeel gescreend. Als je ze dan zo in de zeik zet, sjonge, de CIA zou razend zijn geweest. Ik was zeker op een zwarte lijst gekomen van terroristische figuren wat maakt dat je in Amerika en in een pak andere landen nooit meer binnen mag.

Condeleezza en Colin

Die logeerpartij van Bush heeft nogal wat geld gekost.
«Het kostte iets van een 6OO miljoen Bfr (15 miljoen euro) om president Bush en zijn gevolg drie nachten in het paleis te laten logeren. Het was de duurste security operation sinds de Tweede Wereldoorlog. Dan zou je toch verwachten dat ze ook het personeel extra screenen, maar nee, dat is niet gebeurd. Rond het paleis zijn vijfduizend Britse agenten ingezet, maar wie binnen in het paleis zit, daar hebben ze geen oog voor. Dat is toch wel erg naief. Hoe dan ook, enkele dagen voor Bush en Laura in the Belgian Suite (!) zouden logeren, heb ik nog foto's genomen van dat interieur. En ik wàs ook nog in het paleis toen de Bushkaravaan arriveerde. Het was een dinsdagavond om negen uur, ik stond in één van de koninklijke eetkamers, het was er compleet donker, en daar heb ik achter een gordijn gestaan van een raam dat uitzag op de Royal Garden. Die tuin baadde in het licht van de schijnwerpers en overal zag ik de Metropolitan Police paraat staan met de machinegeweren in aanslag. Eerst landde er een geweldige helicopter met zeker dertig figuren in maatpak aan boord, dat was duidelijk de secret service, ik zag hoe ze zich in een kring verzamelden en commando's kregen waar ze moesten post vatten. De volgende heli was die van Bush zelf, ik zag hoe de president en zijn vrouw uitstapten en hoe ze begroet werden door de Queen en prins Philip. Dat gebeurde vlàk onder mijn raam! Dàt was zo'n moment... de haren op mijn rug kwamen overeind, ik had ineens schrik. Wàt als ze me nu betrappen! Een indringer, en zo dicht bij de topfiguren van de wereldpolitiek! Ik ging er van trillen op mijn benen.
Tegelijk stond ik toch nog tekstjes te sms-en naar de redactie. En dat was ook al zo vreemd. De CIA had zogezegd voor een communication blanket gezorgd, wat betekent dat ze alle telefoonverkeer zouden scramblen zodat terroristen geen bommen konden detoneren via telefoonsignalen. Maar terwijl Bush daar arriveerde, kreeg ik van de redactie sms-oproepen om te vertrekken, get out now!!!!! Zelf zat ik ook nog zinnetjes te sms-en die op de valreep in het artikel moesten; er was dus geen sprake van zo'n blanket!
Wanneer ben je dan opgestapt?

«Toen mijn dagtaak erop zat. Ik wilde niet halsoverkop weglopen van een post die ik twee maanden bemand had. Als lakei was ik die avond immers van dienst. Ik moest hapjes en drankjes serveren aan de directe staf van Bush, aan mensen als veiligheidsadviseur Condeleezza Rice en staatssecretaris Colin Powell, en dat heb ik ook gedaan. Daarna moest ik nog een stapel koffiekoppen opruimen en dan pas ben ik naar mijn kamer gegaan om in te pakken.
Enig royaal souvenirtje meegenomen? Zeepje? Handdoekje?
«Het jeukte wel, maar ik heb niks meegenomen. Tenzij een paar luciferdoosjes met het koninklijk logo erop. Dat is geen diefstal, die delen ze uit aan hun gasten.

Wereldscoop

Je verhaal heeft de krantenkoppen en de tv-journaals van de hele wereld gehaald.
«Ja, iedereen sprak erover. Een vriend die op vakantie was in Las Vegas belde me op: "Ryan, wat heb je allemaal uitgestoken, kerel? Je bent op Fox News!" En een fotograaf die in Basra zat belde ook al: "Man, je bent hier in heel Irak op de nieuwsberichten!" Ja, dat was natuurlijk fantastisch dat je verhaal zo rond de wereld reist. Bijna nergens waren er negatieve reacties. De enige die benepen deed was Clive James! Ik dacht dat hij gevoel voor humor had, maar in een talkshow noemde hij me een "enge leugenaar".
De publicatie in de Mirror is na twee dagen stopgezet.
«Dat gebeurde met een bevelschrift van de High Court dat de koningin had afgedwongen. Ook dat was een primeur, nooit eerder had de Queen via zo'n snelprocedure een dagbladpublicatie kunnen stopzetten. Voor ons kwam dat verbod heel gelegen. Wij hadden ons beste kruit verschoten in die twee dagen, we konden de story alleen nog maar wat zitten uitmelken, maar door dat bevelschrift haalden we zonder moeite opnieuw de headlines, en dat was fijn meegenomen!
De Mirror moest wel anderhalf miljoen Bfr aan proceskosten betalen.
«Dat kon ze geen donder schelen na de wereldwijde reclame die ze drie dagen lang hadden gehad.
De krant heeft zevenentwintig bladzijden tekst en foto's gepubliceerd, maar als je daar twee maanden bent, moet er toch meer stof zijn. Of zijn er dingen die je niet durfde publiceren?
«Er zijn enkele dingen die te privé zijn en die ik voor mezelf ga houden. Ik had ook nog wat meer gemene dingen kunnen schrijven over de staf van het personeel, en hoe bot ze hun "voetvolk" behandelen. Sommige van die stafleden beschouwen zichzelf als "royals", zo hoog hebben ze het op.
Is er niemand ontslagen van de personeels- of veiligheidsdienst? Want je hebt ze met naam en functie vermeld in je artikels.
«Heel wat mensen zijn op het matje geroepen en verhoord, en sommigen hebben ook vermaningen gekregen dat ze ontslag riskeerden, maar niemand is de laan uitgestuurd. Premier Blair heeft wel een onderzoekscommissie gevorderd en enkele weken geleden is dat rapport bekend gemaakt. Vanaf nu wordt de inlichtingendienst MI-5 bij de sollicatie betrokken, en er is ook een nieuwe functie gecreëerd van veiligheids-supervisor die zicht heeft op àlle veiligheidsaspecten van het paleis. Het artikel heeft dus wel degelijk wat veranderd.

On behalf of Her Majesty

In je artikels schrijf je om de haverklap dat het om de lacunes in de veiligheid gaat, en dat klinkt heel serieus. Maar op de keper beschouwd is het gewoon een lekker verhaal hoe iemand zich daarbinnen liegt en het privéleven van die royals in de etalage zet.
«Dat is me al meer gezegd. Kijk, je zou over die manke veiligheid kunnen schrijven zonder de ontbijttafel te fotograferen of met de hondjes te wandelen. Dat kan best. Maar! Je zou ook niks over de veiligheid kunnen schrijven en alleen maar sappige verhalen opdissen over hoe nurks die Andrew wel is, en over die honden die koekjes zitten te schrokken onder de tafel van de Queen. Ik denk dat ik de goeie middenweg heb gevonden tussen trivia en echt nieuws. En misschien zijn die foto's van de slaapkamers en de badkamers erover, maar ja, ik werk nu eenmaal voor een boulevardkrant. Wat er ook van zij, ik denk niet dat we het koningshuis geschaad hebben, we hebben ze gewoon een menselijk gezicht gegeven.
Hoe denk je zelf over de monarchie?
«Wat moet ik zeggen? Ik heb de royals hard zien werken en tegelijk heb ik al die mondaine diners en recepties gezien die niet meer bij de tijd lijken te horen. Moet het daarom afgeschaft worden?! De meerderheid van de Britten ziet het als een deel van de maatschappij, het koningshuis is een uithangbord van ons land, dus laat ze maar blijven. Al was het maar om al het toerisme dat ze op gang brengen.
Met dat Buckinghamverhaal had de Mirror een wereldwijde hit. Kreeg jouw carrière ook een boost?
«Ik werkte nog maar drie jaar bij de Mirror, ik was eigenlijk nog trainee en ineens werd ik op het bureau geroepen van de grote baas van het concern, dat was wel de grootste "onderscheiding" die je in ons bedrijf kan behalen.
Maar dé verrassing heb ik beleefd met de gerechtsdeurwaarder die het bevelschrift kwam overhandigen waarin stond dat mijn dagblad en ik met alle teksten moesten stoppen. Het was halftwaalf, ik zat in mijn onderbroek en t-shirt voor televisie, ik ging bijna slapen, toen er aangeklopt werd. Ik doe voorzichtig open en daar stond een wat oudere man in een deftig kostuum die plechtig zijn keel schraapte: On behalf of Her Majesty the Queen I hereby serve you with this injunction, en dan nog wat blabla. En toen hij gedaan had, gaf hij me ineens een stevige hand en zei in onvervalst cockney: By the way... off the record... great job! Well done!!"

NASCHRIFT: Mijn àndere herinneringen aan de Queen
Toen de Queen in 1977 haar zilveren troonjubileum vierde, was dat niet toevallig ook het jaar dat de Sex Pistols uitkwamen met “God save the Queen / The fascist regime”. Elisabeth kwam die zomer ondermeer op jubileum-bezoek in Belfast. De massale republikeinse rellen en betogingen tegen haar aanwezigheid heb ik van dichtbij meegemaakt. Wij waren met de jeugdbeweging op "ervaringskamp" in West-Belfast, en die twee weken hebben me nooit meer losgelaten. Inzoverre dat ik 5 jaar actief was in de " Werkgroep Ierland" die werkte rond de schending van de mensenrechten en de Britse "bezetting" van Noord-Ierland. Eind 1980 begon de eerste hongerstaking van de republikeinse gevangenen om als pôlitieke gevangenen behandeld te worden. De maand tevoren bezocht Queen Elisabeth de NAVO en Brussel. Met een 80-tal actievoerders uit Antwerpen, Gent en Brussel (daaronder een aardig stel punkers) hebben we haar bezoek aan de Brusselse Grote Markt in de verf gezet. Met rookpotten, stinkbommen, 3000 strooibriefjes, het verscheuren van een Union Jack (die niet wilde branden) en 19 arrestaties. De rookwolken waren een headline op het BBC-tv-nieuws en de limousine van de Queen is tien minuten opgehouden: een geslaagde inbraak op het rigoureuze Britse protocol.
In 2022 wordt Elisabeth voorgesteld als het-zich-steeds-om-iedereen-bekommerende Grootmoedertje Engeland, maar in de jaren '80 was ze nog een onwrikbaar symbool van Rule Britannia Rule. Van het koningshuis ging nooit enige mildheid uit naar het lot van bijvoorbeeld de stakende Britse mijnwerkersgezinnen of het lot van de tien gestorven hongerstakers in de Noord-Ierse gevangenis (met onder hen: Bobby Sands, een verkozen parlementslid). Uit niets kon je toen opmaken dat ze enig voorbehoud maakte over de harde lijn van Margaret Thatcher (de neo-liberale rauwdouwer die een ongezien snelle heiligverklaring kreeg na haar dood).
Nu wordt Elisabeth voorgesteld alsof ze het vredesproces inleidde door in 2011 de republiek Z-Ierland te bezoeken. Daarbij moet gezegd dat ze pas 13 jaar na het Goede Vrijdag-vredesakkoord die stap zette. En dat het vorige bezoek van een Britse monarch aan Dublin toen al honderd jaar geleden was. Van bekommernis gesproken.

Close encounters met de Queen: de undercover-lakei van Buckingham Palace

“Hé, dat is dezelfde mevrouw die op de bankbiljetten staat!”

Remedie tegen de energiecrisis: hout hakken (het maakt je zen)

De jutter van de smeltende gletsjer